Aileye Açılmak
Coming Out Nedir?
Dünyanın neresinde olursanız olun genç lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireylerin genelde karşılaştıkları problemler birbirinin benzeridir. Genç eşcinsellerin başlıca sorunları kendi cinsel kimliklerini kabul ettikten sonra bunu ailelerine ve çevrelerine açıklamaktır. Tabii burada en zor aşamayı da aileye açılmak oluşturur. İşte bu kitapçığın hazırlanma nedeni bu zor sürece girmeden önce eşcinsel genci bilinçlendirmek, olası sorunlara karşı bazı çözüm önerileri sunmaktır.
Ailenin, oğlunun ya da kızının eşcinselliğini öğrenmesiyle kabul etmesi arasında genelde uzun bir zaman dilimi olur. Ailenizin göstereceği tepkiler genelde şu sırayla gerçekleşir.
1- Şok
2- Durumu reddetme
3- Suçluluk duygusu
4- Duyguların dışa vurumu
5- Ne yapacağına karar vermek
6- Çocuğunun eşcinselliğini gerçekten kabul etmek
Aileye açılma kararı verilmişse; burada önemli olan nokta sonuçta anne-babadan en azından birinin, en azından durumu kabul edebilecek yapıda olmasıdır. Ancak çevre, sosyal saplantılar gibi nedenlerden ötürü ailenizin sizin cinsel kimliğinizi kabul etmeyeceğini, sizi evden kovacağını, ilişkilerini keseceğini vs. düşünüyorsanız bu açıklamayı ertelemenizde fayda vardır. Herkesin aile yapısı birbirinden farklı olsa da, burada verilen örnekler gay ve lezbiyen ailelerin gerçek deneyimlerinden alındığından size büyük faydası olabilir.
Ailenize Açılmadan Önce Kendinize Sormanız Gereken Sorular
1- Cinsel yöneliminizin eşcinsellik olduğuna emin misiniz? Eğer kendi içinizde çatışma halinde iseniz, cinsel yöneliminizden %100 emin değilseniz onlara açılmak için acele etmeyin. Unutmayın ki ailenize konuyu açarken ve bazı sorularını cevaplarken, onlara tatmin edici yanıtlar vermek, kendine güvenen bir tutum içerisinde olmak durumundasınız.
2- Homoseksüellik hakkında yeterli bilginiz olduğunu düşünüyor musunuz? Ailenizin eşcinsellikle ilgili zorlayıcı soruları olabilir. Bu yüzden eşcinsellikle ilgili kaleme alınmış ne kadar çok eser okursanız, bu soruları o derece rahat cevaplayabilir; hatta okumaları için bu kitapları evin görünecek yerlerine koyabilirsiniz bile.
3- Maddi bağımsızlığa sahip misiniz? Akrabalar ve arkadaş çevrenizde size maddi manevi destek verebilecek insanlar var mı? Cinsel kimliğinizi öğrendiklerinde beklemediğiniz kadar sert bir tepkiyle (okul masraflarını karşılamama, harçlık vermeme, evden kovma vs) karşılaşırsanız ne yapacağınızı önceden planlamanızda yarar vardır.
4- Evdeki moral durumu nasıl? Eğer bugünlerde aileniz iş kaybı, ölüm, tartışma gibi herhangi negatif bir durumla karşılaşırsa onlara kendinizi açıklamak için biraz beklemeniz daha faydalı olacaktır.
5- Sabırlı mısınız? Öncelikle aileniz siz açıklayana kadar sizin hakkınızda hiç şüphelenmemişse, anlattıklarınızı hazmetmeleri uzun zaman alacaktır. Bu süreç 6 ay ile 2 yıl arasında değişebilir.
6- Ailenize açılmak istemenizin temel nedeni nedir? Eğer onları sevdiğiniz ve aranızda sır kalmasını, cinselliğinizin aranızda soğuk bir duvar oluşturmasına engel olmak içinse problem yok demektir. Ama bir kavga ya da tartışma sırasında “işte sizin yüzünüzden böyle oldum” diyerek, cinselliğinizi ailenize karşı bir silah olarak kullanmak için bir açıklama yapıyorsanız, hem kendiniz hem de aileniz için hoş olmayan bir durum yaratırsınız.
7- Ailenizle ilişkileriniz genelde nasıl? Evde sevgi dolu bir ortam varsa, anne-babanızla iyi ilişkiler içindeyseniz, cinsel kimliğinizi kabul etmek onlar için çok daha kolay ve hızlı olacaktır.
8- Ailenizde muhafazakar ve kapalı, yoksa çağdaş ve serbest bir görüş mü hakimdir? Ailenizin din başta olmak üzere toplumsal konulara yaklaşımı sizin açısından hayati bir önem taşır. Dar görüşlü olarak tarif ettiğimiz aile yapısında olaylara genelde “iyi-kötü” şeklinde yaklaşılır, toplumun sadece siyah ve beyazlardan oluştuğu, gri tonların olamayacağı öngörülür. Konuya bu açıdan bakıldığında aile yapınız, sizin açılma kararı vermenizde başlıca etken olacaktır.
9- Açılma kararı bütünüyle size mi ait? Yoksa çevrenizden birinin etkisiyle verdiğiniz bir karar mı? Unutmayın her lezbiyen ve gay, ailesine cinsel kimliğini açıklamak zorunda değildir. Ama eğer açıklamak istiyorsanız, bu kararı hiçbir baskı altında kalmadan vermiş olmalısınız.
Ailenize Açıldınız, Peki Şimdi Ne Olacak?
Kendinizle ilgili gerçeği ailenize söylediğinizde, en başta duygusal bir rahatlama yaşayacaksınız. İşin en ilginç yanı da, bir süre için ebeveyn-evlat rolünün bir süre için de olsa değişmiş olmasıdır. Size devamlı sorular soracaklar, sizin deneyimlerinizi öğrenmek isteyecekler ve eşcinsel olmanın nasıl bir şey olduğunu kavramaya çalışacaklardır. Bu süre içerisinde kendinizi onların çocuğu gibi değil de, ailenizin anne-babası gibi hissetmeniz doğal bir gelişmedir. Sabırlı olun, daha önce söylediğiniz şeyleri bir çok kez daha tekrarlamak zorunda kalabilirsiniz. Unutmayın ki insan duymak istemediği şeyleri algılamakta güçlük çeker ve anlamak için çok zaman ihtiyaç duyar. Kendi cinselliğinizi nasıl kabul ettiğinizi düşünün, kimi gay ve lezbiyen arkadaşların kendisini kabul etmesi aylar belki yıllar almıştır. Kişinin kendini kabul etmesi bile bu kadar zorken, ailenizin sizi hemen anlamasını beklemeyin.
Bir çok aile söylediklerinizi ilk duyduklarında sanki birisi onlara sizin öldüğünüzü söylemiş gibi sarsılacaklardır. Kızgınlık, yalanlama, bunalım, durumu kavrama ve en nihayet kabul etme duygularını arka arkaya yaşayacaklardır. Açıkçası sizin kaybettiklerini, ilk günden beri tanıyıp sevdikleri kendi oğullarının (kızlarının) gidip yerine tanımadıkları yabancı birinin geldiğini düşüneceklerdir. Endişelenmeyin, bunların hepsi geçici durumlardır
Ailenizin Geçireceği Aşamalar
1- Şok
Eğer hakkınızda önceleri hiçbir şüpheleri olmamışsa ve sizi heteroseksüel zannediyorlarsa, geçirecekleri şok elbette önceden bilen bir aileye göre çok daha büyük olacaktır. Şok hali 10 dakikadan 1 haftaya kadar sürebilir, ama genelde birkaç gün içerisinde biter. Şok ailenin derin bir depresyona girmesini engelleyecek bir aşama olduğundan doğal ve gerekli bir süreçtir. Onlara dürüst olmak için bu açıklamayı yaptığınızı, yıllardır aranızda varolan bir duvarı yıkmak istediğinizi söyleyin. Onları sevdiğinizi söyleyin ve bunu sıkça tekrar edin. İlk anda size müthiş kızacak, sizin bu sevgi sözcüklerinize fazla itibar etmeyeceklerse de, kendileriyle baş başa kaldıkları zaman söyledikleriniz içlerine işleyecektir. Anne-babanıza “dün kimsem, bugünde aynı kimseyim. Dün benim cinsel kimliğimi öğrenmeden önce beni seviyordunuz, ben dünden bugüne değişmedim, aynı kişiyim ve sizi seviyorum” türünden sözlerle yaklaşabilirsiniz. Tabii birde oğlunun kızının eşcinsel olduğunu önce bilen ya da en azından şüphelenen aileler vardır. Çocuğunun gay ya da lezbiyen olduğunu önceden sezen bir aile, oğlundan/kızından bir açıklama duyduğunda elbetti ki bir şaşkınlık göstermeyecektir. Böyle bir durumda muhtemelen size “Senin farklı olduğunu hep sezinliyordum, homoseksüel olabileceğin ihtimalini düşünmüştüm, ne olursan ol, seni seviyorum” diyebilirler. Tabii bu her aileden beklenemeyecek, çok iyimser bir ihtimal. Genelde aileler “Biz seni masanda unuttuğun bir mektuptan uzun süredir biliyorduk, senin bize açılmanı bekliyorduk” gibisinden sözler sarf ederler. Tahmin edebileceğiniz gibi ailenin önceden bildiği durumlarda olayı izah etmek, hiç bilmeyen bir aileyle konuşmaktan çok daha kolaydır.
2- Durumu Reddetme
Yalanlamanın, olayı reddetmenin çeşitli şekilleri olabilir. Örneğin kimisi “ Benim oğlum ibne olamaz” diye düşmanca bir tutumla kestirip atarken, kimisi kayıtsız bir ifade ile “İyi kızım, boş ver şimdi bunu, akşama ne pişireyim” gibisinden umursamaz-ki aslında çok umursuyordur- bir tavır takınabilir. Bazı ebeveynler “Bu senin tercihin ne yaparsan yap ama bana anlatma” diyebilirken, bazı ana babalarda “Bu sadece bir dönem, merak etme iyileşeceksin yavrum” şeklinde ele alabilir konuyu. Ailenizin sizin eşcinselliğinize göstereceği tavır homofobik toplumdan öğrendikleri değerlerle ve geleneklerle çerçevelenir. Uzun süre çok suskun görülebilirler, isteri nöbetleri geçirip ağlayıp haykırabilirler, ama genelde aileler orta bir yol izleyip, gizlice ağlamayı uygun görürler.
Aile bu aşamada, gay yada lezbiyen gencin arkadaşlarının etkisi altında kaldığını, iyileşecek bir hastalık olduğunu, ileride düzeleceğini söyler. Bunları söylerken göz ardı ettiği en önemli iki gerçekse, bunun “gelip geçici” ve bir “hastalık” olmadığıdır. Bazı aileler henüz bu devrede iken çocuklarını psikologa götürmeye yeltenirler; bu onlar için çocuklarını tedavi etmenin biricik yoludur. Bu yüzden çok ısrarcı olabilirler. Böyle bir durumda genç lezbiyen ve gay’in yapması gereken çevresinden edineceği bir iki psikolog numarasını ve adresini hazırda bulundurmaktır. Ailenizin seçeceği rasgele ve muhafazakar bir psikolog ile uğraşmak yerine, bunun bir hastalık olmadığını baştan kabul etmiş bir psikologla görüşmek daha yararlıdır. Psikologla görüşmeye gidiyorsanız, yapmanız gereken tek şey ailenizin de sizinle gelmesi için ikna etmek olmalıdır. Gerçi onlar “hasta olan biz değiliz” gibisinden sözler edecekler ve gelmek istemeyeceklerdir, ama olsun varsın. Siz yine de denemeye devam edin, sonuçta onların sizden daha çok terapiye ihtiyaçları vardır, özellikle böyle bir dönemde.
Ebeveynin dört elle sarılacağı direnme noktalarından biri de bunun normal bir cinsellik olmadığıdır. “Norm” kelimesinden türeyen “normal” sözcüğünün göreceli bir kavram olduğunu hatırlatın. Bu gerçekten de toplumun çoğuna uygun bir yaşam tarzı olmayabilir ama size DOĞAL gelen yaşam biçimi eşcinselliktir. Yani önemli olan başkalarına, konu komşuya normal geleni değil, kendinize doğal geleni yaşamaktır.
Eğer aileniz bu konuda konuşmaya yaşanmıyorsa ve bu durum günlerce sürüyorsa yapılacak en iyi şey inisiyatifi ele almaktır. Onlar konuşmuyorsa, siz onlarla konuşun. Konuyu siz açın, onları sevdiğinizi, sadece cinsel kimliğiniz yüzünden sizi yaşamlarından silip, çıkarmamaları gerektiğini belirtin. Size bazı soruları olacaktır, bu soruları cevaplandırın, ama fazla ayrıntıya girmemeye, özel yaşantınızı ballandırarak anlatmamaya da özen gösterin. Sadece sordukları sorulara, kesin ve kendinizden emin yanıtlar verin. Mümkünse anne ve babanızla teke tek görüşün. İki kişiyle birden uğraşmak çok daha zordur, üstelik çok daha yavaş gelişme sağlanır. Anne-baba çocukları söz konusu olduğu zaman hep söz birliği içinde olurlar ve birlikte hareket ediyor gibi görünürler. Oysa ki en uyumlu ailede bile anne ve babanın mutlak görüş ayrılıkları vardır. Bu sebeple sizi daha çabuk kabullenecek ebeveynle daha önce konuşup, diğeriyle daha sonra konuşmak iyi bir yöntem olabilir.
3- Suçluluk Duygusu
Çok aile kendini sizin cinselliğinizden ötürü suçlu hisseder. “Acaba nerede hata yaptık ki çocuğumuz böyle oldu” diye aileler içlerine kapanırlar. Gay’seniz özellikle babanız annenize oranla daha çok suçluluk duyacaktır. Muhtemelen size iyi bir erkek modeli olmadığını düşünecektir. Boşanmış, ayrı yaşayan ebeveynler bu suçluluk duygusunu birlikte yaşayan ailelere oranla daha derinden yaşarlar. Onlara cinselliğinizin bir suç olmadığını, dolayısıyla bir suçlu aramanın yanlış olduğunu anlatmaya çalışmalısınız. Homoseksüelliğin nedeninin ailenizin bildiği kadar basit olmadığını ve bilimsel olarak da sebebin bulunmadığını belirtmekte fayda vardır.
4- Duyguların Dışa Vurumu
Anne ve babanın duygularını eşcinsel çocuğuna açıklama aşmasıdır. Aile bir süre sonra kendini ve çocuğunu suçlamayı bir yana bırakmış, geçmişe oranla daha mantıklı düşünmeye başlamıştır. Artık soru sorma, sizi dinleme ve düşüncelerini sizle paylaşma anı gelmiştir. “Hiçbir zaman torunlarımız olamayacağı için çok üzgünüz, lütfen bu durumunu ailede kimseye söyleme, herkese ne deriz sonra? Bizi çok üzüyorsun, çok kırıldık, keşke hiç bilmeseydik! Keşke ölseydim de bugünleri görmeseydim” ifadeleriyle çok sık karşılaşırsınız. Onlara zaman tanıyın ve onlara bugüne kadar yaşadığınız güçlükleri anlatın. Örneğin, toplumdan dışlanma, incinme, reddedilme, gelecek korkusu vs. duygularınızı onlarla paylaşın. Bu onlar için ne kadar güç bir durumsa, bir zamanlar sizin için de güç bir durumdu. Vermeniz gereken ana mesaj budur. Size karşı kırıcı hatta kindar davranabilirler, öyle zamanlar olur ki “keşke onlara hiç açılmasaydım” dersiniz. Olsun, anahtar kelimeniz “sabır” olduğunu aklınızdan çıkarmayın.
5- Ne Yapacağına Karar Vermek
İlk tepkiler sona ermiş, aile bireyleri artık daha makul davranmaya başlamışlardır. Şimdi onlar için karar verme zamanıdır. İçlerinde bulundukları sosyal çevre ve yetişme tarzları kararda önemli rol oynar. Gidebilecekleri 3 yol vardır:
1- Olumlu Yaklaşırlar: Aileniz sizi kabullenir ve sizinle ilişkinizi sürdürme kararı alır. Zamanla ilişkiniz eskisinden bile daha iyi olabilir, çünkü siz onlara dürüst davranmışınızdır ve artık kimseden saklayacak bir olay yoktur. Aranızda duvar ortadan kalkmıştır.
2- Çekingen Kalırlar: Bu konuyu konuşmaktan hoşlanmazlar. Çok hassastırlar. Çekingenlikleri size karşı olan negatif tavırlarından değil, ne diyeceğini bilememektendir. Bu çekingenliği kırmak için ,ilk adımı siz atın; onları sevdiğinizi belli edin.
3- Savaş İlan Ederler: Bazı durumlarda da aile eşcinsel çocuğuna topyekün savaş açar. Arkadaş seçiminiz, iş seçiminiz, okuldaki durumunuz her şey hastalığınızın, problemlerinizin bir belirtisidir onlara göre. Bunlar ailenin komplekslerini dışa yansıtmasıdır, size kızarken aslında kendilerine kızıyorlardır. Harçlığınızı kesseler de, size maddi manevi, boykot uygulasalar da, unutmayın hem anneniz hem de babanızın tamamen aynı görüşte olmaları çok zordur. Kapalı kapılar ardında konuşurken, birbirlerini sizin lehinize olumlu davranmaya ikna edebilirler. Keşke çevrelerinde konuşabilecekleri bir eşcinsel aile daha olsa da, birbirleriyle konuşup aydınlanabilseler…
6- Eşcinselliğinizi Gerçekten Kabul Etmek
Her ailenin göstereceği tepki farklı olabilir. Kimisi çocuğunu kabullenmese de ilişkilerini sürdürür ve onu sevmeye devam eder. Kimisi de çocuğunu o denli kabul eder ki, kendilerine “Çocuğunuzun cinsel eğiliminizi değiştirmek imkanınız olsa değiştirir miydiniz” diye sorsalar, “Böyle bir imkanım olsa toplumun homofobik düşüncelerini değiştirmeye çalışırdım” derler. Tabii bu aileler azınlıktadır. Artık aileniz eşcinselliğinizi özümsemiştir. Bunun en basit faydasını, evde artık eşcinselleri aşağılayıcı esprilerin yapılmaması şeklinde görürsünüz.
Eşcinselliğiniz aileniz için önceden planlanmamış bir yolculuk gibidir. Ailenin bu yolculuk boyunca dağılması ya da birbirlerine kenetlenmesi, bireylerin sevgi ve karşılıklı saygısına bağlıdır. İki tarafında karşılıklı hoşgörülü davranması ve birbirlerine zaman tanımaları, kavgadan kaçmaları bu seyahati kazasız belasız atlatmanın biricik yoludur. Hepinize iyi yolculuklar!!!!!