Transseksüele iş yok!
Aşağıdaki metin “Pazartesi” adlı “kadınlara mahsus gazete” sloganıyla yayınlanan, feminist içeriğiyle tanınan aylık bir derginin Nisan 1999 baskısında yayınlandı.
N. B. B., bilgisayar uzmanı, yıllarca yöneticilik yapmış. Kadın olduğundan beri işsiz.
N. B. B., ıstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Fakültesi mezunu. Teknik müdür, imalat müdürü ve üniversite yıllarında da kendi işinde yirmi yılı aşkın bir iş deneyimi var. Bilgisayar konusunda uzman; pek çok işletim sistemi, programlama dili biliyor,pek çok yazılım kullanıyor, internet bilgisi iyi. Ama bir yıldır işsiz. Sayamadığı kadar çok iş yerine başvurmuş ama sonuç hep aynı olmuş. “Ben de çok eleman aldım, çok eleman çıkardım. Yani gerekçe çok, kıyamet gibi gerekçe söyleyebilirler reddetmek için,” diyor. Asıl gerekçeyi biliyor tabii. N.B.B transseksüel iken kadın olduğu için iş bulamıyor.
Zaten bugün yaşayabileceği zorlukları gördüğü için kadınlığa geçişini kırk yaşına kadar ertelemiş. “Bu kararı çok erteldim, bir noktada beni aştı. Yani taşıyamaz hale geldim. 94’de şiddetli bir depresyon sonucunda psikoloğa götürüldüm. O beni cinsel kimlikle özdeşleşme uygunsuzluğu teşhisi ile Çapa’ya sevketti. Artık başka çarem kalmamıştı, ameliyat oldum.
“Ben bunu internette çok inceledim daha sonra. Bazı insanlar transseksüel doğuyorlar. Ben bunlara daha sonra baktım, önceden hiç haberim yoktu. Tamamen insana çok ters bir olay gibi geliyor, oysa tamamen doğal bir olaymış. Bu kimlik olayı bastırılamıyor. Kimliği bastırabilmek çok zor, o farklılığı yaşamayan bir insanın yaşadığımız zorlukları anlaması imkansız.”
N., kimliğini kimseyle paylaşamamış. Henüz öğrenciyken annesinin ısrarlarına dayanamayıp evlenmek zorunda kalmış ve ilk büyük depresyonunu da evliliğinin altıncı ayında geçirmiş.
“Yirmialtı yaşında evlendim. Ben bundan kurtulmak için elimden ne geliyorsa yaptım. Yani o tür bir hayat yaşamak için çok çabaladım. Eşim daha en başta anladı durumu, depresyon geçirince psikoloğa birlikte gittik. Ben ona ‘boşanalım’ dedim. ‘Ben böyle de kabul ederim’ dedi. Her ilişki kadın-erkek ilişkisine bağlanıyorsa da kafa uyumu daha başka bir şey. ınsanı insan olarak sevmeniz lazım, cinsiyetinizi bir kenara koyarsanız herşey kolaylaşıyor. Yıllarca ben bunu yaptım, yani bir cinsiyetim olmadığını varsayarak yaşadım. Bu kimliği bastırıp hep değişik şeylerle ilgilenip, hep yeni şeyler öğrenerek kendimi meşgul etmek için işime sarıldım. ışimdeki başarımın temelinde yatan sebep bu, sürekli kendimi geliştirdim.”
N.’ün on üç yıllık evliliği, başarılı iş yaşamı ve ailesiyle ilişkileri ameliyatı ile son bulmuş. Eşi ameliyattan sonra onu görmeyi reddetmiş, hala görüşmüyorlar.
ış yerinde ise kendi deyimiyle “yumuşak bir geçiş” yapmış; “ınsanlar birdenbire bir rahatsızlık yaşamasın diye hemen bu görünüme girmedim, yavaş yavaş oldu, bu yüzden çok rahatsız edici olmadı, benim için zorlayıcı oldu tabii.”
ışyerinden ayrılmasının nedeni ameliyatı değil, muhtemelen yılların ağır yükünden geçirdiği bir kalp krizi olmuş. Kalbi neredeyse durmuşken, hastaneye kaldırılmış ve ölümden dönmüş. Bir altı ay iş saatlerini esnek kullanma talebi ise reddedilmiş. O günden bugüne üniversitedeki arkadaşlarının arada sırada bulduğu dışardan yapabileceği işlerle yetiniyor.
Ailesiyle bütün bağları kopmuş. “Ailemle şu anda görüşmüyorum. Aileyi ikna edip etmemek gibi bir durum söz konusu değildi. Çünkü öyle bir noktaya geldim ki olmazsa olmaz noktasıydı. Algılayıp kabul etmeleri gerekirdi. Ama ben ailemin ön yargılarını kıramadım, onları aydınlatmaya çalıştım ama olmadı. Başkalarının ön yargılarıyla da uğraşmadım. Transseksüeller öyle ‘hadi ben kadın olayım’ diye kadın olmuyorlar. Hep benim gibi bir takım yollardan geçerek başka yolları çareleri kalmadığı için ameliyat oluyorlar. Yani bunun başka bir tedavisi yok. Çünkü psikiyatrik tedaviye cevap verilmiyor, bunu psikiyatristler de kabul ediyorlar”.
N. yine de ameliyat olduğu için çok memnun. “Zaten sorun bunu anlatabilmek, anlattıktan sonra pek sorun kalmıyor. Ameliyattan önce iflah olmaz bir baş ağrım vardı, ağrıdan kafamı duvarlara vururdum, şimdi 4 senedir başım ağrımadı. Mide ülserim vardı. şimdi midem de ağrımıyor. Yani olumlu çok değişiklikler var. ışyerimde de takılıyorlardı. ‘şu patronu da mı ameliyat ettirsek” diye.”
“Bu, bir cinsel yönelim problemi değil. Bu tamamen bir kimlik problemidir. Bunun cinsel yönelimle bir ilgisi yoktur. Tamamen kimlikle bedenin uyuşmamasıdır. Ben bütün hayatım boyunca cinsiyetimi, cinsiyeti reddederek yaşadım, bilmem anlatabiliyor muyum? Ameliyat olana kadar hiç erkek sevgilim olmadı.”
N.’ün şu andaki en büyük sorunu işsizlik. “kalbimle bir problemim yok artık, şu an tamamen sağlıklıyım. şimdi sadece emekli maaşım var. Bir gelecek yok, bir noktada tıkanacak, geliştiremiyorum iş çevremi. Önceden bir evim vardı, ameliyat yüzünden satmak zorunda kaldım. Sadece bir tek ameliyat değildi, bu görünümü sağlamak için, hormon tedavisi, epilasyon ve birtakım estetik ameliyatlar içinde harcamak zorunda kaldım.”
Filiz Koçali