Eşcinsellik ve Moda

Yirminci yüzyıl boyunca eşcinsellik ve moda arasında yadsınamaz bir ilişki vardı. Sonuncusundan önceki iki yüzyılda bile, modaya açık bir erkek ilgisi kadınlık ve dolayısıyla da sodomi çağrışımlarına sahipti.

Eşcinselliğin yasadışılığı ve onun çektiği ahlaki onaylamama, yirminci yüzyılın ilk yarısında İngiltere ve Kuzey Amerika’da ve dünyanın pek çok yerinde eşcinsel erkekleri ve lezbiyenleri neredeyse görünmez yaşamlar yaşamaya zorladı. Ancak gey erkekler ve lezbiyenler kıyafet seçimleriyle kimliklerini ifade etmenin yollarını buldular.

Bir dizi gizli kodun benimsenmesi, eşcinsel erkeklerin ve lezbiyenlerin dış dünyaya görünmez kılarken birbirlerini fark etmelerine izin verdi. Kıyafetlerin cinsiyetlendirilmiş doğası, bazı gey erkeklerin açıkça kadınsı kıyafetleri benimsemelerine ve bazı lezbiyenlerin de cinsel kimliğin belirteçleri olarak açık bir şekilde erkeksi kıyafetleri benimsemelerine yol açtı.

1960’larda ve 1970’lerde toplumdaki ve birçok gey erkeğin kendi algılarındaki değişiklikler, geleneksel kıyafet seçimlerinin sorgulanmasına yol açtı. Birçok eşcinsel erkek, giderek daha erkeksi bir imaj benimsedi.

Eşcinsel erkeklerin moda endüstrisindeki rolü de, eşcinsel erkeklerin moda için çalıştığı yönündeki söylenmemiş bir varsayımdan, moda endüstrisinin her seviyesinde yaptıkları büyük katkının açık bir şekilde kabul edilmesine kadar değişti.

1890’larda Oscar Wilde denemeleri sırasında birincil gösteren yeşil karanfildi. Gerçekten de yeşil renk, yirminci yüzyılın ilk yarısına kadar giyimde gey çağrışımlarına sahip olmaya devam etti. Seksolog Havelock Ellis, çığır açan çalışmasında Sexual Inversion (1896) ‘da eşcinsellerin yeşil rengi tercih ettiğini ve Paris’te yeşil kravların rozet olarak giyildiğini gözlemledi.

II.Dünya Savaşı’ndan önce, özellikle New York’ta, George Chauncey’nin Gay New York (1994) adlı kitabı için röportaj yaptığı bir dizi yaşlı adamın bahsettiği, kırmızı kravat en iyi bilinen işaretçilerden biriydi.

En uluslararası ve kalıcı eşcinsel işaretçilerden biri süet ayakkabılardı. 1960’lara gelindiğinde, özellikle Britanya’da, bu işaretçi ana akım toplum tarafından bile iyi biliniyordu. Süet ayakkabı giyen herkes şüpheyle izlendi.

Açık Etkililik

Bazı gey erkekler için kıyafet seçimi, cinsel kimliği açıkça beyan etmenin bir yolu haline geldi. Bu erkekler heteroseksüel olarak geçmelerine olanak tanıyan kıyafetleri seçmek yerine, genellikle cinsel kimliklerini aşikar kılan kıyafetler giyerlerdi.

Açıkça eşcinsel olmak riskli olduğu için böyle bir görünümü benimsemek tehlikeliydi. Otobiyografisi Çıplak Devlet Memuru’nda “The Naked Civil Servant ” (1968) Quentin Crisp, kadınsı görünümü nedeniyle polis tarafından defalarca durdurulduğunu hatırlıyor.

Bununla birlikte, birçok risk zahmete değerdi. “Ateşli kraliçe” gibi giyinmek, gey toplumunun alt kültürüne girmenin bir yoluydu.

Kadınsı kıyafet kurallarının benimsenmesi, eşcinsel özgürlüğünün yükselişiyle azalmaya başladı, ancak eşcinsel yaşamda rol oynamaya devam ediyor.

Lezbiyen “Butch” ve “Femme”

Birçok lezbiyen de karşı cinsin kıyafetlerini benimsedi. On dokuzuncu yüzyılın sonlarında ve yirminci yüzyılın başlarında, erkek giysinin benimsenmesi, birçok lezbiyen için, kadınların statüsünü ve ataerkil toplumlarda kadınlara verilen rolleri protesto etmenin bir yoluydu.

1970’lere kadar, lezbiyenlerin kamusal imajı daha çok erkeklik üzerine odaklanmıştı. Elizabeth Wilson, “bir lezbiyen için, bir erkeklik ipucu veya daha fazlası, toplum için bir kişinin kimliğinin tehdidini eşzamanlı olarak işaret etmenin ve etkisiz hale getirmenin bir yolundan daha az bir meydan okuma olabilir” diyor. Farklılığı öne sürmenin ve diğer lezbiyenlere işaret etmenin bir yolu olarak, kadınları seven pek çok kadın yaka, kravat veya pantolon gibi belirli “erkeksi” işaretler benimsedi.

Lezbiyen kadınların tümü erkek kıyafetlerini benimsemeye kalkmadı, bunun yerine daha geleneksel kadın kıyafetlerini tercih etti.

Hem kadın hem de gey hakları hareketlerinin ortaya çıkışı, daha önce lezbiyenlerin kullanabileceği basmakalıp kıyafet seçimlerinin sorgulanmasına yol açtı. Pantolonlar kadınlar için giderek daha kabul edilebilir hale geldi ve 1960’larda kadın (ve erkek) kıyafetleri önemli ölçüde değişti. “Androjenlik” modada anahtar kelime haline geldi ve bu kendini çeşitli şekillerde gösterdi. Başlangıçta, hareket erkekler için kadınsı bir görünüme yönelikti, ancak radikal lezbiyen ve gey topluluğu bunu hem erkekler hem de kadınlar için daha erkeksi bir görünüm lehine reddetti.

Radikal feminizmin yükselişi, modanın zorladığı kadınlığın reddini gerektirdi.

1980’ler ve 1990’lar lezbiyen kıyafetlerinde yeni bir çeşitlenme gördü. Eski butch ve femme bölünmesi, feminizm ve punk tarafından kadın kıyafetlerinde başlatılan değişiklikler ve lezbiyenlerin kamusal yaşamdaki artan görünürlüğü, lezbiyenlerin ne giyip giymeleri gerektiği konusundaki tartışmayı açtı: Rujlu lezbiyenler heteroseksüellik?  Siyah kadınlar hem cinselliklerini hem de kültürel geçmişlerini nasıl ifade edebilirler?…

Erkek Giyim Devrimi

1960’ların “erkek giyim devrimi” sırasında moda ve eşcinsellik ilişkisi azalmaya başladı. Altkültürel modaların yükselişi ve Carnaby Street modasının dünya çapında yaygınlaşmasıyla, genç erkeklerin modaya ilgi duyması, kıyafetlere ve görünüşe zaman ve para harcamaları birdenbire kabul edilebilir hale geldi.

Ancak Carnaby Street modasının bir gey tarzından geliştiği unutulmamalıdır. Başlangıçta, Carnaby Caddesi yakınlarındaki bir dükkandan Vince adlı eski bir fizik fotoğrafçısı tarafından eşcinsel, “tiyatro ve sanatsal” bir müşteriye satıldı. Daha sonra “Carnaby Sokağının Kralı” olarak anılacak olan John Stephen, Vince’in dükkanında çalışmış ve kıyafetleri daha hızlı, daha ucuz ve daha genç bir pazar için üretmişti.

Amerika’da da, Greenwich Village ve West Hollywood’daki butiklerden satılan gey erkekler tarafından sıkı bir “Avrupa stili” giyildi.

Erkekliğe Geçiş

1960’ların sonlarına doğru batı dünyasının her yerindeki eşcinsel erkekler, ikinci sınıf vatandaş olarak konumlarını ve kadınsı “kraliçeler” olarak kalıp yargılarını sorgulamaya başladılar. Eşitlik ve tanınma taleplerinin yanı sıra, eşcinsel erkekler görünüşlerine de hitap etmeye başladı. Geleneksel olarak erkeksi bir tarzda giyinen eşcinsel erkekler her zaman vardı, ancak 1970’lerin başında New York ve San Francisco’daki eşcinsel erkekler, ilham almak için Amerikan erkekliğinin örneklerini – kovboy, oduncu, inşaat işçisi – kıyafetlerine baktılar.

Moda Dünyası

Modadaki eşcinsel etki efsanesinin gerçek bir temeli vardır. Thomas Waugh, Hard to Imagine adlı kitabında, eşcinsel özgürlüğünün ortaya çıkışından önce, Noël Coward, Cecil Beaton, George Hoyningen gibi erkeklerin de dahil olduğu, eşcinsel entelijensiya ve yüksek Bohemya sakinlerinin birbiriyle son derece bağlantılı bir Atlantik ötesi ağının olduğunu savunuyor. Huene, Jean Cocteau ve Horst, Londra ve New York moda, tasarım ve şov dünyasında cazibe imajını tanımlamak için çalıştı.

Modern eşcinsel deneyiminin tarihçileri, yaratıcı alanlarda (moda ve tiyatro gibi) ve hizmet endüstrilerinde (restoranlar ve yemek servisi gibi) çalışan gey erkeklerin büyük bir kısmını belgelediler. Ross Higgins, Montreal’de eşcinsel erkeklerin modaya katılımı üzerine yaptığı çalışmada, eşcinsel erkeklerin oradaki moda endüstrisinin her kademesinde yer aldığını göstermiştir. Aynı şey şüphesiz Kuzey Amerika ve Batı Avrupa için de geçerlidir.

Yirminci yüzyıl boyunca en iyi couture moda tasarımcılarının çoğu geydi, ancak sosyal baskı, cinselliklerini gizli değilse de sessiz tutmalarını gerektirdi. Gerçekten de, yirminci yüzyıl modasının en büyük isimlerinin çoğu gey ya da biseksüeldi; aralarında Christian Dior, Cristóbal Balenciaga, Yves Saint Laurent, Norman Hartnell, Halston, Rudi Gernreich (ilk Amerikalıların kurucu üyelerinden biri olan) eşcinsel organizasyonu, Mattachine topluluğu), Giorgio Armani, Calvin Klein ve Gianni Versace.

Tasarımcılar erkek modasında geleneksel terziler ve beyefendilerin kıyafetlerini devraldıkça, yeni bir gey etkisi ortaya çıktı. Eşcinsel erkekler genellikle giyimde yeni fikirleri, stilleri ve kumaşları denemeye daha istekli olduklarından, Jean-Paul Gaultier gibi tasarımcılar erkek koleksiyonları için sokak düzeyinde ve gey kulüplerinde neler olup bittiğine bakmaya başladılar. Dahası, gey erkekler gey estetiğinden etkilenen ve bu estetiğe göre şekillendirilen giysiler satın aldılar, bu nedenle zevkleri modayı hem açık hem de ince şekillerde etkiledi.

1980’lerde “yeni adam” ın (bir medya ikonu olarak) ortaya çıkışı, erkeklerin ikinci bir feminizm dalgasının, özellikle de işyerinde meydana getirdiği büyük toplumsal değişikliklere tepkisinin bir sonucuydu. Sonuç olarak, heteroseksüel erkeklerin görünüşleri, kıyafetleri ve bakım ürünleriyle ilgilenmesi kabul edilebilir hale geldi.

Reklamlarda giderek artan bir şekilde erkekler cinsel nesneler olarak tasvir edilmeye başlandı. Calvin Klein’ın iç giyim için devasa ilan panosu reklamı, bu trendin yalnızca en ünlü örneğidir. Daha geniş, heteroseksüel bir erkek tüketiciyi hedefleyen yeni dergiler yayınlandı, ancak burada bile bir eşcinsel etkisi algılanabilirdi. Görünüşü yaratan sadece gey tasarımcılar değildi, aynı zamanda gey stilistler, kuaför ve fotoğrafçılar da moda etkisi yarattı.

Örneğin, stilist Ray Petri (Face I-D ve Arena dergilerinde yer aldı) Buffalo olarak bilinen yepyeni bir tarz yaratmak için gey kulüplerinde gördüğü görünümlerden yararlandı.

1990’ların başında moda dünyasında “şık lezbiyen” in ortaya çıkmasına tanık oldu. Bu, 1993’te Vanity Fair’de bir dizi fotoğrafta kendini gösterdi; lezbiyen şarkıcı k.d. lang süper model Cindy Crawford ile yarışıyor.

Günümüzde, heteroseksüel erkeklerin modaya ilgi duymaları ve kıyafetlerin, bakım ürünlerinin ve moda ya da “yaşam tarzı” dergilerinin açık tüketicisi olmaları tamamen kabul edilebilir. Futbolcu (ve eski “Posh” Spice Girl, Victoria’nın kocası) David Beckham gibi popüler figürler, hırslı kıyafet tüketicileridir ve hatta eşcinsel erkeklerin moda üzerindeki etkisine olan borçlarını bile kabul ederler.

Sonuç

Eşcinselliğin hoş görüldüğü ve büyük şehir merkezlerinde büyük ölçüde kabul edildiği bir çağda, gey ve heteroseksüel erkekleri (ve gey ve heteroseksüel kadınları) kıyafetlerine göre ayırmak giderek zorlaştı.

Bilgi notu: yazı kişisel bilgiler doğrultusunda yazılmış, kişisel düşünceler içerir.